Diego de Almagro – zapomniany towarzysz Pizarra

Diego de Almagro to postać, która często ginie w cieniu bardziej znanego Francisco Pizarra. A jednak to właśnie on odegrał kluczową rolę w hiszpańskiej ekspansji w Ameryce Południowej, a jego losy – pełne ambicji, zdrady i brutalnych decyzji – stanowią fascynujący przykład losów konkwistadorów. Ten artykuł przybliża jego życie, wyprawy i tragiczny koniec, rzucając światło na jeden z najbardziej dramatycznych epizodów hiszpańskiej kolonizacji.

Początki: droga do Nowego Świata

Diego de Almagro urodził się około 1475 roku w hiszpańskim miasteczku Almagro w regionie Kastylia-La Mancha. Jego dzieciństwo naznaczone było ubóstwem i brakiem perspektyw. Z nieślubnego pochodzenia, wcześnie opuścił rodzinne strony, szukając szczęścia w wojsku i na morzu. Jego życiorys pokazuje typowy los konkwistadora – człowieka bez ziemi i tytułów, który widział w Nowym Świecie szansę na zrobienie fortuny i zdobycie sławy.

Na początku XVI wieku Almagro trafił do Ameryki, najpierw do Panamy, gdzie poznał Francisco Pizarra – przyszłego zdobywcę Imperium Inków. Ich partnerstwo było mieszanką przyjaźni i rywalizacji, która z czasem przerodziła się w śmiertelny konflikt.

Konkwista Peru: wspólna wyprawa z Pizarrem

Najważniejszym etapem życia Almagro była wspólna wyprawa z Pizarrem i księdzem Hernando de Luque na południe, w poszukiwaniu mitycznego bogactwa. Od 1524 roku trzykrotnie próbowali zorganizować ekspedycję w głąb kontynentu. Pierwsze dwie zakończyły się niepowodzeniem, ale nie zniechęciły ambitnych Hiszpanów. W 1532 roku Pizarro i Almagro dotarli do ziem Inków – właśnie wtedy rozpoczynała się wojna domowa między braćmi Atahualpą a Huáscarem, co ułatwiło konkwistadorom podbój.

Choć Almagro nie uczestniczył bezpośrednio w schwytaniu Atahualpy, odegrał ważną rolę w konsolidacji hiszpańskiej obecności w Peru. Mimo to już wtedy narastały napięcia między nim a Pizarrem, które miały źródło w podziale łupów i zasług. Pizarro, który osobiście pojmał cesarza i dowodził decydującymi starciami, zagarnął większą część bogactw i tytułów.

Własna wyprawa i dramatyczne ambicje

Upokorzony Almagro otrzymał w zamian tytuł gubernatora „Nowej Toledo”, regionu leżącego na południe od Peru. Chcąc udowodnić swoją wartość i zdobyć niezależne władztwo, zorganizował ekspedycję na południe – do dzisiejszego Chile. W 1535 roku ruszył przez Andy, co było logistycznym i ludzkim koszmarem. Wysokie góry, mróz, głód i brak znajomości terenu doprowadziły do śmierci wielu ludzi. Choć Almagro dotarł do chilijskich równin, nie znalazł tam bogactw porównywalnych z peruwiańskimi.

Zawiedziony i rozczarowany, powrócił do Peru w 1537 roku, gdzie sytuacja polityczna była napięta. Pizarro i jego bracia coraz mocniej umacniali swoją władzę. Almagro postanowił przejąć inicjatywę – opanował Cuzco, strategiczne miasto Inków, i uwięził braci Pizarra, Hernanda i Gonzala. Konflikt przerodził się w otwartą wojnę domową między frakcjami konkwistadorów.

Bitwa o Cuzco i tragiczny koniec

W kwietniu 1538 roku doszło do decydującej bitwy pod Las Salinas. Wojska Almagra zostały pokonane przez armię Pizarra. Almagro został schwytany i – mimo próśb o litość – skazany na śmierć. 8 lipca 1538 roku został ścięty w Cuzco. Był jednym z pierwszych prominentnych konkwistadorów, którzy zginęli nie z rąk tubylców, lecz z rąk własnych towarzyszy broni.

Jego śmierć nie zakończyła jednak konfliktu. Syn Almagra, znany jako „Almagro el Mozo”, kontynuował walkę o dziedzictwo ojca. W 1541 roku zorganizował zamach na Francisco Pizarra, skutecznie zabijając go w Limie. Jednak kilka miesięcy później sam został schwytany i stracony. Historia rodu Almagro zakończyła się dramatycznie, a cały epizod ukazał brutalność i wewnętrzne podziały wśród hiszpańskich zdobywców.

Dziedzictwo i znaczenie

Diego de Almagro to postać tragiczna – lojalny towarzysz, który stał się rywalem, marzyciel, który przeliczył swoje siły, i konkwistador, który zginął z rąk swoich. Jego losy są doskonałym przykładem ambicji, chciwości i zdrady, które towarzyszyły hiszpańskiej konkwiscie. Choć jego wyprawa do Chile nie zakończyła się sukcesem, była jedną z pierwszych prób eksploracji tych terenów i zapoczątkowała późniejszą kolonizację regionu.

W Chile do dziś istnieje miasto nazwane na jego cześć – Diego de Almagro – co pokazuje, że mimo niepowodzeń i kontrowersji, jego imię nie zostało całkowicie zapomniane.